Nursen Temizel ile Sözlü Tarih Görüşmesi

Nursen Temizel ile Sözlü Tarih Görüşmesi

(1947, Tuzla)

“Burası vatan (İstanbul), orası memleket (Selanik).”

1923 yılında mübadele ile Selanik’ten Tuzla’ya gelen ailesinin yerleştiği Rum evinde doğar Nursen Temizel.  Anne tarafı ise Balkan Savaşları sonrasında Filibe’den  göçerler Türkiye’ye. Anne tarafından büyük dedesi Dağlar Kralı Balçıklı Ethem, papazın oğlunu öldürür ve dağa çıkar. Türklere eziyet eden Rumlara karşı bir çete kurarak köyleri korur. Anneannesi dedesinden ayrılır ve annesi daha 5 yaşındayken babasıyla yaşamaya başlar. Aile özlemiyle yaşayan annesi, eşi ve çocuklarına çok değer verir.

Selanik’te hayvancılıkla uğraşan ve bunun yanında tütün yetiştiriciliği yapan ailesi, Türkiye’de de devletin verdiği 3 dönümlük araziyi ekerek çiftçilik yapar. Babası bir süre sonra Hereke’de bir dükkan kiralayarak Tuzla’da ekim yapan mübadillerin tarlalarını satın alır ve hasatı Sümerbank’a satar. Bunun dışında Tuzla ahalisinden süt de alarak Sümerbank’ın süt ihtiyacını karşılar. Aile içindeki dayanışma nedeniyle kısa sürede toparlanırlar. Babası Sümerbank’a ürün satmak üzere satın aldığı tarlalarda birçok insan çalıştırır ve kendisi de bu süreçte işlere yardımcı olur. Çalışmayı ve çalışma azmini bu ortamda öğrenir. 

Evlenene kadar evlerinde elektrik yoktur. Gaz lambasıyla çalışır derslerine. Ailesi yaşadığı sıkıntılara rağmen onu okutur. İlkokuldan sonra ortaokula da devam eder. Kadıköy Moda Kız Enstitüsü’ne ailesinin yönlendirmesiyle kaydolur. Liseden mezun olduktan sonra Köy İşleri Bakanlığı’nın Tuzla’daki halıcılık kursunda memurluk yapar. 

Çalışmaya başladıktan iki buçuk sene sonra kendisi gibi mübadil bir aileden olan ve ortaokul yıllarında tanıştığı eşiyle 1967’de evlenir. 1968 yılında gönülsüz de olsa aile büyüklerini kırmamak için çalışma hayatını bırakır. Böylelikle dünyaya gelen 3 çocuğunu yetiştirmek için yeterince vakti olur. Çocuklar büyüdükten sonra hem Tuzla’nın hem de mübadillerin ihtiyaç ve taleplerini karşılayacak bir dernek kurmak ister. 1991 yılında açılan Tuzla Sosyal Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği’nin hem kurucu üyesi hem de seçilmiş ilk başkanı olur. Zorunlu göçe tabi tutulan mübadillerin yaşadığı zor şartların konuşulması için çalışmalar yaparlar. Tuzla’ya çeşitli hizmetlerin gelmesini sağlayan ekibin çoğu kadındır.

2002 yılında düzenledikleri bir gezi ile babasının yaptığı tariflerden yola çıkarak Kılkış’ın Sevindik köyündeki evlerini bulur. 2009 yılında Selanik’ten Tuzla’ya Mübadele Sempozyumu düzenlerler. İkinci bir sempozyum daha yaptıktan sonra üçüncüyü uluslararası seviyede gerçekleştirirler. Uzun süredir mübadilleri ve yaşadıklarını unutturmamak için sözlü tarih görüşmeleri yürütmektedir. Hem ailesinde hem de diğer mübadillerde gördüğü ortak nokta hepsinin konuşmaktan çekinmesidir. 1993 yılında Tuzla’ya gelen Tuzlalı Rum mübadillerle ilk karşılaşmasında hissettiği olumsuz düşüceler yaptığı sözlü tarih görüşmelerinden sonra tamamen değişir.

2004 yılında başladığı ve 10 yıl boyunca yürüttüğü meclis üyeliği boyunca bölgedeki restorasyona muhtaç yapıların ihya edilmesi için büyük çaba gösterir. Sosyal Dayanışma Vakfı’nın mütevelli heyetinde de görev alır.

Mübadillerden kalan her türlü anının korunması fikrinden yola çıkılarak 1991 yılında derneğin desteğiyle bir müze kurulur. 2013 yılında kendi gayretleriyle Atatürk’ün eşi Latife Hanım’ın gelinliğinin de bulunduğu müzeyi açarlar. Benzer bir müzenin mübadillerin karantinaya alındığı bölgede aynı dönemlerde açılmasını sağlar. Bunun dışında Mübadelenin İlk Durağı Tuzla isimli resim sergisi açarlar.

İlk çocuğu olan oğlu ilkokula başladığı zaman okuma-yazmayı bilir. Lise yıllarında ulaşım şartlarının yetersizliği nedeniyle çeşitli sıkıntılar yaşar ve İstanbul Teknik Üniversitesi’ni kazanır. Kızı opera eğitimi alır, küçük oğlu da iki üniversite bitirir.

Profesyonel futbolculuk yapan kocası çeşitli teklifler alsa da Tuzla’yı terk etmeyi asla düşünmezler.

FOTOĞRAFLAR

VİDEOLAR

SÖZLÜ TARİH ARAŞTIRMALARI

Veritabanı

Sözlü Tarih Araştırmaları Veritabanı'nın yer alan tüm kategoriler için arama yapabilirsiniz.

D-SPACE

Sözlü Tarih arama veritabanı D-SPACE altyapısını kullanmaktadır.